چسب
چسب‌ها از جمله مواد مصرفی رایج در زندگی روزمره و صنعت هستند. برا حفظ کیفیت و ماندگاری بهترین کارایی آنها، نحوه نگهداری چسب بسیار مهم است که در این مقاله سعی میکنیم به صورت کامل آنها را باهم مرور کنیم.
نگهداری نادرست چسب‌ها می‌تواند منجر به کاهش کیفیت و کارایی آنها شود. برای مثال قرار گرفتن در معرض دمای بالا یا نور مستقیم خورشید باعث خشک شدن زودرس چسب‌ها می‌گردد.
همچنین نگهداری نادرست ممکن است موجب خساراتی همچون آتش‌سوزی یا انفجار شود، این موضوع در مورد چسب‌های قابل اشتعال بسیار حائز اهمیت است.
بنابراین، رعایت نکات ایمنی و بهداشتی در نگهداری چسب‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوان از آنها به طور ایمن و بهینه استفاده نمود.
از کجا بفهمیم چسب فاسد شده؟
برای تشخیص فساد چسب، می‌توان به نکات زیر توجه کرد:
- تغییر رنگ، بو و مزه چسب، مثلاً بوی تعفن و کپک زدگی
- جدا شدن فازهای چسب و ته‌نشین شدن مواد
- کاهش چسبندگی و قدرت اتصال
- خشک شدن بیش از حد چسب‌های مایع
- سفت و سخت شدن بیش از حد چسب‌های جامد
- حباب زدن و جدا شدن لایه‌های چسب از یکدیگر
- تغییر در ویسکوزیته و قوام چسب
- خروج آب یا روغن از ساختار چسب
اگر چسب دارای یک یا چند مورد از علائم بالا باشد، احتمال فساد و کاهش کیفیت آن وجود دارد و بهتر است از مصرف آن خودداری شود.
نگهداری چسب در دما و رطوبت مناسب
چسب‌ها در دما و رطوبت مناسب بهتر نگهداری می‌شوند. دمای ایده‌آل برای نگهداری اکثر چسب‌ها بین 15 تا 25 درجه سانتی‌گراد است. نگهداری چسب در دماهای بالاتر یا پایین‌تر از این دامنه باعث کاهش کیفیت و خرابی زودهنگام آن می‌شود. همچنین چسب نباید در معرض تابش مستقیم نور خورشید یا نزدیک منابع حرارتی مانند بخاری قرار گیرد.
علاوه بر دما، رطوبت نیز در نگهداری چسب نقش مهمی دارد. رطوبت بالا موجب کپک زدن و فساد چسب می‌شود. بهتر است چسب در محیطی خشک و دور از رطوبت نگهداری شود. البته رطوبت بسیار پایین هم می‌تواند باعث خشک شدن بیش از حد چسب و از بین رفتن خاصیت چسبندگی آن شود. بنابراین رطوبت نسبی بین 40 تا 60 درصد ایده‌آل است.
در مجموع، رعایت دما و رطوبت مطلوب در نگهداری چسب بسیار حائز اهمیت است تا بتوان خواص و کارایی آن را برای مدت طولانی حفظ کرد.
جلوگیری از یخ زدن و گرم شدن بیش از حد چسب
یخ زدن و گرم شدن بیش از حد می‌تواند باعث آسیب جدی به ساختار و خواص چسب شود. هنگامی که چسب یخ می‌زند، بلورهای یخ در آن تشکیل می‌شود که باعث پاره شدن و تخریب ساختار چسب می‌گردد. از طرفی اگر چسب در معرض دمای بسیار بالا قرار گیرد، مواد تشکیل دهنده آن دچار تجزیه شیمیایی خواهند شد.
بنابراین برای جلوگیری از آسیب به چسب باید از یخ زدن و قرار گرفتن در معرض گرمای شدید آن جلوگیری کرد. چسب را نباید در یخچال یا فریزر نگهداری نمود. همچنین نباید آن را در معرض نور مستقیم آفتاب یا کنار وسایل گرمازا مانند بخاری قرار داد.
دمای ایده‌آل نگهداری چسب بین 15 تا 25 درجه سانتی‌گراد است. البته باید به دمای ذکر شده روی برچسب محصول نیز توجه نمود. با رعایت دمای مناسب، می‌توان از صدمه دیدن ساختار و کیفیت چسب جلوگیری کرد.
نگهداری چسب دور از نور مستقیم خورشید و منابع گرما
نور مستقیم خورشید و منابع گرما می‌توانند باعث تجزیه مواد تشکیل دهنده چسب و کاهش کیفیت آن شوند. اشعه ماوراء بنفش خورشید باعث پیر شدن زودرس چسب می‌گردد. همچنین گرمای زیاد موجب نرم شدن بیش از حد و تغییر خواص فیزیکی چسب می‌شود.
بنابراین بهتر است چسب در مکانی خنک، تاریک و دور از نور مستقیم آفتاب نگهداری شود. همچنین نباید آن را به مدت طولانی در کنار وسایل گرمازا از جمله بخاری، اجاق گاز، وسایل برقی و غیره قرار داد.
چسب باید در ظروف غیرشفاف و دربسته نگهداری شود تا از تابش نور به آن جلوگیری شود. همچنین استفاده از ظروف عایق‌بندی شده حرارتی برای نگهداری چسب توصیه می‌شود. با این کارها می‌توان از چسب در برابر گرما و نور محافظت نمود.
استفاده از ظروف دربسته و عایق برای نگهداری چسب
استفاده از ظروف مناسب برای نگهداری چسب از اهمیت بالایی برخوردار است. ظروف بسته و عایق‌بندی‌شده بهترین گزینه برای این منظور می‌باشند.
ظروف دربسته از ورود هوا و رطوبت به داخل جلوگیری کرده و از خشک شدن چسب جلوگیری می‌کنند. همچنین ظروف عایق‌بندی‌شده حرارتی و ضدنفوذ نور، چسب را در برابر گرما و نور محافظت می‌کنند.
پلاستیک، شیشه و فلزاتی مانند آلومینیوم و قوطی‌های فلزی، انواع مناسبی از ظروف برای نگهداری چسب به شمار می‌روند. در صورت امکان بهتر است از ظروفی استفاده شود که درب درزگیر داشته باشند تا هوا نتواند به داخل نفوذ کند.
انتخاب ظرف مناسب و استفاده از آن برای نگهداری چسب، نقش بسزایی در حفظ کیفیت و جلوگیری از خرابی زودهنگام آن دارد.
تاریخ مصرف و مدت زمان مجاز نگهداری چسب
هر چسبی دارای تاریخ مصرفی است که پس از آن از کیفیت و کارایی آن کاسته می‌شود. تاریخ مصرف چسب معمولاً روی بسته‌بندی آن درج شده است.
چسب‌هایی مانند چسب آهار، چسب نواری، چسب مایع و چسب حرارتی معمولاً تاریخ مصرف 12 تا 24 ماهه‌ای دارند. البته پس از باز شدن بسته‌بندی، تاریخ مصرف چسب‌ها کوتاه‌تر می‌شود.
رعایت تاریخ مصرف درج شده روی محصول بسیار مهم است. استفاده از چسب‌های تاریخ مصرف گذشته می‌تواند منجر به عملکرد ضعیف و نامطلوب شود.
علاوه بر تاریخ مصرف، شرایط نگهداری چسب نیز در ماندگاری آن موثر است. رعایت دما، رطوبت و دور نگه داشتن از نور و گرما باعث طولانی شدن عمر چسب می‌شود.
جلوگیری از آلودگی و تماس چسب با مواد شیمیایی
چسب‌ها حساس به آلودگی و تماس با مواد شیمیایی هستند. آلودگی می‌تواند باعث کاهش کیفیت و خراب شدن چسب شود.
بنابراین هنگام استفاده و نگهداری چسب باید از تماس آن با مواد شیمیایی مانند روغن‌ها، گریس‌ها، حلال‌ها، اسیدها و بازها جلوگیری کرد.
همچنین لازم است ابزاری که برای برداشتن چسب استفاده می‌شود تمیز باشد تا آلودگی به چسب منتقل نشود. ظرف نگهداری چسب نیز باید کاملاً تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشد.
از آنجا که برخی چسب‌ها خاصیت چسبندگی بالایی دارند، باید در هنگام کار با آنها احتیاط کرد تا از آلوده شدن سطوح اطراف جلوگیری شود.
رعایت بهداشت و پاکیزگی هنگام کار با چسب بسیار مهم است تا بتوان کیفیت و عملکرد آن را برای مدت طولانی حفظ نمود.
نکات ایمنی در نگهداری چسب‌های آتش‌زا و خطرناک
برخی از چسب‌ها مانند چسب‌های حلالدار به دلیل داشتن مواد فرار و آتش‌زا، بالقوه خطرناک و آتش‌گیر هستند. بنابراین نکات ایمنی زیر باید در نگهداری آنها رعایت شود:
- نگهداری چسب‌های آتش‌زا دور از منابع حرارتی و جرقه
- نگهداری در ظروف غیرقابل اشتعال و مجهز به درب عایق
- جلوگیری از نشت و ریخت و پاش چسب
- عدم استفاده از چسب‌های آتش‌زا در فضاهای بسته و کم‌تهویه
- دور نگهداشتن از دسترس کودکان
- استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب هنگام کار با چسب
- آگاهی از روش‌های اطفاء حریق چسب‌ها
- رعایت دقیق دستورالعمل‌های ایمنی ذکر شده روی برچسب محصول
رعایت نکات فوق می‌تواند از بروز حوادث ناگوار در هنگام نگهداری و استفاده از چسب‌های آتش‌زا و خطرناک پیشگیری نماید.
نتیجه گیری
چسب ها از انواع مختلفی وجود دارند که هر کدام با توجه به ویژگی خاص خود، نیاز به شرایط متفاوتی برای نگهداری دارند. به طور کلی، برای حفظ کیفیت و عمر چسب ها، توصیه می‌شود آنها را در دمای 15 تا 25 درجه سانتی‌گراد، دور از نور مستقیم خورشید، رطوبت و گرمای زیاد نگهداری کرد. همچنین پس از باز کردن چسب‌ها، لازم است برای جلوگیری از خشک شدن آنها اقداماتی انجام شود. از جمله انتقال چسب باقی‌مانده به ظرف کوچک‌تر. علاوه بر اینها، رعایت نکات ایمنی و بهداشتی هنگام استفاده از چسب‌ها نیز ضروری است. در نهایت نباید فراموش کرد که چسب‌ها معمولاً دارای تاریخ مصرف هستند و پس از آن نباید مصرف شوند.
سوالات متداول در مورد نگهداری چسب
-
آیا چسب‌هایی که باز شده‌اند را می‌توان دوباره در یخچال نگهداری کرد؟
بله، نگهداری چسب‌های باز شده در یخچال باعث جلوگیری از خراب شدن آنها می‌شود. البته پیش از قرار دادن در یخچال باید آنها را در ظرف‌های کوچک‌تر منتقل کرد.
-
آیا انواع چسب را می‌توان در کنار هم در یک جا نگهداری کرد؟
خیر، بهتر است انواع مختلف چسب را جداگانه و در شرایط نگهداری مناسب برای هر کدام قرار داد.
-
چگونه متوجه شویم چسب خراب شده است؟
علائم خراب شدن چسب عبارتند از: بوی تعفن، تغییر رنگ، جدا شدن لایه‌های چسب از یکدیگر، کاهش چسبندگی.
-
آیا چسب‌ها تاریخ مصرف دارند؟
بله، اکثر چسب‌ها دارای تاریخ مصرف هستند که پس از آن دیگر نباید از آنها استفاده کرد.
چسبونک: مرجع تخصصی چسب ایران